Een dagelijkse dosis natuur.
Als mens leven we eigenlijk in een omgeving die wel door, maar niet altijd voor ons gemaakt is. Het is een beetje alsof je als wild dier opeens in een dierentuin moet leven. Een deel van je natuurlijke gedrag kan of mag je dan niet meer vertonen. En al zijn onze kooitjes, hokjes en territoriums vaak ontzettend mooi en fijn, ze zijn wel echt anders dan de omgeving waarin we een paar honderd jaar geleden nog leefde. Die verandering die we vaak vooruitgang noemen, heeft heel veel goeds met zich meegebracht. Maar we zijn tegelijkertijd ook vergeten wat er ook alweer zo fijn was aan waar we vandaan kwamen. Het is daarom belangrijk om daar, zover als mogelijk, af en toe naar terug te gaan.
Voordat onze kinderen ouder zijn en geconfronteerd worden met de huidige staat van onze natuurlijke leefomgeving is het belangrijk dat ze die eerst zelf ontdekken en ervan kunnen genieten. Tijd doorbrengen in de natuur is, zonder twijfel, van kritisch belang voor de ontwikkeling van elk kind. Net als voor een goede fysieke en mentale basisgezondheid, maar vandaag de dag lang niet meer altijd zo vanzelfsprekend als het ooit was.
Hoewel iedereen het belang van tijd doorbrengen in de natuur onderkent, zien we toch dat we het steeds minder vaak en minder lang doen. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat kinderen genoeg buitenspelen en de wereld om hen heen spelenderwijs leren ontdekken. En hoe maken we dit proces zo betekenisvol en tegelijkertijd zo leuk mogelijk? Vooral door het met regelmaat te doen, en wel het liefst elke dag.
Hieronder een aantal tips om tijd doorbrengen in de natuur een vast onderdeel van de dag te maken:
Vogelvrij
Het is natuurlijk geweldig wanneer kinderen genieten van muziekles, sportclubs, en andere gestructureerde activiteiten, maar daarnaast is het ook belangrijk dat kinderen de tijd krijgen om vrij te zijn.
Helemaal niets doen, daar moeten we tegenwoordig soms expliciet tijd voor maken. In plaats van tijd spenderen of investeren in allerlei activiteiten, tijd afbakenen voor doelloze en ongedwongen vrije tijd. Misschien wel voor verveling. Maar hoe doe je dat in een wereld waarin verplichtingen en ‘schermpjes’ ons constant terugroepen?
Groen uur
Een uur per dag om de natuur ook die tussen de stoeptegels, of in je eigen achtertuin of balkon te ontdekken zou een geweldig begin zijn.
Misschien is het een leuk idee om deze tijd ‘het groene-uur’ te noemen, en andere dagelijkse activiteiten een andere kleuraanduiding te geven: een kleur voor creativiteit-tijd bijvoorbeeld. Hoe vul je dit uurtje in op een manier die ruimte laat voor spontaniteit?
Klein beginnen
Nog veel te vaak denken we bij het woord natuur aan grote bossen, groene weiden, misschien wel de Limburgse heuvels, of de duinen aan het strand, een bestemming een heel stuk verderop. Maar het gras tussen de stoeptegels net buiten je voordeur, dat is ook natuur, en daar kan het avontuur al beginnen.
Zelfs kleine groene plekjes kunnen kinderen al stimuleren om hun verbeelding te gebruiken, hun zintuigen op scherp te spellen, en de wereld spelenderwijs te gaan ontdekken.
Ontdekkingsreis
– Natuurtafel
Creëer een plekje in huis, waar schatten die je buiten gevonden hebt tentoongesteld kunnen worden. Een tafel bijvoorbeeld met de naam van het seizoen erboven. Die jullie er dagelijks aan herinnerd om naar buiten te gaan, om nieuwe schatten te zoeken.
– Vastleggen
Niet alles dat je buiten tegenkomt kan meegenomen worden omdat: het stinkt, vastzit aan een boom, beschermd of misschien zelfs giftig is. Soms moeten we de natuur dus op een andere manier ‘vangen’.
Misschien is een schetsboek een goed idee, of een wegwerpcamera waarmee je een foto per maand maakt van een plant of boom, om vast te leggen hoe die door het jaar heen verandert, misschien kun je een audio opname maken van een boze vogel, wind die door het gras waait, of het gesnuffel van de hond van de buren als hij een spoor gevonden heeft.
– Hoofd omhoog
Zelfs in het midden van Amsterdam kun je naar boven kijken en blijkt er nog een heel universum om te verkennen. Met een telescoop, verrekijker, wc-rol of gewoon met je ogen kun je liggend op je rug ontzettend veel ontdekken.
Samen sterren kijken en de maan observeren, of dieren en andere vormen in de wolken zoeken… de wereld boven ons hoofd is oneindig en een geweldig beginpunt voor het delen van verhalen en om samen hardop te dromen.
Hopelijk helpen deze activiteiten bij het ontdekken van de wereld net buiten je deur. Wanneer je iets anders wilt doen dan samen een blokje om, of een uurtje naar de speeltuin.
Laten we in ieder geval allemaal net iets vaker uit onze fijne warme kooitjes ontsnappen.